استاد انتقال قدرت/ بازخوانی روزنوشتهای آیتالله هاشمی در بهار ۱۳۷۶
محمد قوچانی، روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح طلب، بخشی از خاطرات روزانه منتشر نشده مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال 76 را در روزنامه سازندگی منتشر کرد. در ادامه می خوانیم:
در سوم فروردینماه ۱۳۷۶ در دیدار خصوصی امیرعبدالله ولیعهد عربستان سعودی با آیتالله هاشمی، شاهزاده سعودی «از شرایط همکاریها (ایران و عربستان) بعد از دوره مسئولیت هاشمی اظهار نگرانی کرد.» پاسخ هاشمی به او مهم و استراتژیک است: «گفتم از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام اعمالنظر میکنم.»
برای هاشمی مطلوب این بود که یکی از حسنین؛ حسن حبیبی یا حسن روحانی جانشین او شوند اما جامعه روحانیت مبارز از ناطق نوری حمایت کرده بود و روحانی یا حبیبی هم نمیخواستند رقیب ناطق نوری شوند و همین سبب ظهور سید محمد خاتمی و احیای مجمع روحانیون مبارز شده بود.
هاشمی نمیخواست مدافع تمامعیار سیدمحمد خاتمی باشد چون با عضویتش در جامعه روحانیت مبارز تضاد داشت و به همین علت همه خانوادهاش را مدیریت میکرد حتی مدافعان خاتمی را. اما جامعه هاشمی را مدافع خاتمی تلقی میکرد حتی جامعه روحانیت مبارز که هاشمی عضو موثر آن بود.
آقایان موسوی خوئینیها، کروبی، نوربخش، کرباسچی و مرعشی (پیش هاشمی) آمدند. از صحبتهای دیروز رهبری در مورد انتخابات اظهار نگرانی کردند و گفتند که آقای خاتمی استعفا خواهد داد و آنها هم کنار خواهند رفت. نصیحتشان کردم که چنین کاری نکنند. قرار شد با رهبری مطرح کنم و شب با رهبری مطرح کردم.
عصر سردار قاسم سلیمانی از کرمان آمد. از اوضاع و دخالت سپاه در انتخابات و خطر دودستگی اظهار نگرانی کرد و از دلسرد شدن آقای محسن رضایی گفت و برای علاج کمک خواست.
ریشهری برای دو روز فعالیتهای انتخاباتی خود را متوقف کرد و سید محمد خاتمی نیز چنین برنامهای را داشت. اما هاشمی نصیحتشان کرد «که کنار نروند و به خاطر صریح نبودن اظهارات رهبری گفتم آنها هم میتوانند به نفع خودشان تفسیر کنند.»
نفر بعدی که از هاشمی تشکر کرد همچون خود او عضو جامعه روحانیت مبارز بود: دکتر حسن روحانی: «از بیطرفی من اظهار رضایت کرد و گفت فشار زیادی روی او است که به نفع آقای ناطق نوری اظهاری بنماید.»
هاشمی خواب پیروزی خاتمی را دیده بود: «مضمون خواب این بود که در جلسه آیتالله خامنهای میخواستند از تریبون برای آقای ناطق نوری که نشسته بود صحبت کنند، ممکن شد. من هم خسته شدم و جلسه را به سوی مقر خودم ترک کردم. در مسیر با مشکلاتی برخورد کردم یک لنگه کفشم را عوضی پوشیده بودم که قابل استفاده نبود و در مسیر در حوض آبی هم افتادم!»
هاشمی در شب ۳۰ اردیبهشت بار دیگر به مهمانی رهبری میرود: «درباره انتخابات صحبت شد. ایشان هنوز ناطق را جلو میداند اما فکر میکنند که به مرحله دوم میرسد ولی حساسیتی روی پیروزی احتمالی آقای خاتمی نشان ندادند و گفتند دستور دادهاند که با اخلال و تقلب و برخوردهای خشن برخورد شود. گفتند بنا ندارند فردا حمایت صریحی از کسی داشته باشند. گفتند فیلم تبلیغاتی دیشب آقای خاتمی خیلی قوی تهیه شده بود.»
کارگزاران درست حدس زده بودند. رهبری با حذف ناطق نوری از حاکمیت مخالف بودند. در همان شب هاشمی میهمان رهبری بود: «درباره انتخابات ریاستجمهوری صحبت شد و ایشان از نتایج انتخابات اظهار رضایت کردند و گفتند اکنون از فرض پیروزی انتخابات آقای ناطق نوری راحتترند. درباره ریاست مجلس از من خواستند که برای ادامه ریاست آقای ناطق کمک کنم.» دکتر روحانی بر این اساس از نامزدی ریاست مجلس کنار کشید و عبدالله نوری رئیس فراکسیون اقلیت در خبری علت انصراف خود از نامزدی را اعلام کرد.