ایران خودرو با تعهد مدیرعامل، استاندارد محصولاتش تایید می شود!

محمد آهویی نوشت:
چند روز پیش جلسه ای داشتیم با موضوع استاندارد کالاهای وارداتی که یادآور خاطره ای شد. یکی از مسائلی که همیشه ما منتقد آن بودیم این بود که چرا وقتی برای کالای خارجی یکسانی یک بار گواهی استاندارد صادر شده است باید به ازای همه پروانه های وارداتی بعدی نیز رویه اخذ گواهی طی شود؟ برای این که برایتان جا بیفتد چه می گویم؛ فرض کنید که دو واردکننده کالای کاملا مشابهی را مثلا لپ تاپی از مارک و مدل مشخصی را از یک فروشنده خریداری کرده و در دو روز متوالی وارد کشور کنند. طبق قانون، واردکننده دوم نیز باید همانند اولی به اخذ گواهی استاندارد با تمام دردسرهایش اقدام کند. همیشه در مقابل این انتقاد به سازمان استاندارد که آن گواهی استاندارد که شما برای کالایی صادر می کنید، نفر بعدی هم همان کالا را وارد می کند و شما برای بررسی و آزمایش آن دوباره کاری می کنید و در نتیجه هزینه زمانی و مالی واردکننده ها افزایش می یابد، مقاومت های عجیب و غریبی می دیدیم. اعتقاد ما این بود که این گواهی ها برای کالای مشخصی صادر می شود و بالاخره یک مدت اعتباری دارد که دیگران نیز از استاندارد صادر شده می توانند استفاده کنند. بعدها فهمیدیم که علتش این است که می ترسند درآمد هشت در هزاری که از واردکننده می گیرند با این کار از دست برود. چرا که مثلا واردکننده تا شش ماه برای کالایی که گواهی آن یک بار صادر شده است به استاندارد مراجعه نخواهد کرد و البته همه هزینه های گواهی استاندارد را واردکننده اول خواهد پرداخت. مسئله دوم که همیشه برایم جالب بود این که صدور گواهی استاندارد برای یک محموله 100 میلیون تومانی با یک محموله 100 میلیارد تومانی چه تفاوتی در فرآیند و زحمت دارد که حق الزحمه اش متفاوت می شود! بماند که این موضوع در همه معاملات و … وجود دارد. شما خودرو یا زمین هم که معامله می کنید به صورت درصدی مبالغ حق الزحمه های دفاتر رسمی و برخی هزینه های دیگر را پرداخت می کنید.
این مشکل همیشه بود و همچنان هم هست. چند وقت پیش طی تفاهم نامه ای که میان رئیس گمرک و رئیس سازمان استاندارد امضا شد، تصمیم بر آن شد که محموله های دوم از کالای واحد بدون گذراندن فرآیند بررسی کیفیت، تنها با پرداخت 8 در هزار ارزش کالای خود، گواهی استاندارد را دریافت کنند. گویا تنها چیزی که اهمیت داشت درآمد سازمان استاندارد بود.
بعد از حضور در برخی از گمرکات کشور، همیشه استاندارد داشتن محصولات وارداتی برایم مضحک بود. یک بار حتی یکی از رؤسای جمهور ادعا کرد که تمام کالاهای وارداتی استاندارد دارند! راست می گفت. برای همه آن ها گواهی استاندارد صادر شده بود. ولی این که از نظر کیفیت در حد استانداردهای لازم برای مصرف بودند یا خیر زیاد به این ادعای رئیس جمهور مورد نظر مرتبط نبوده و نیست.
در دوره ای که بحث خرابی قطعات خودروهای تولید داخل باب بود و در همان دوره ای که ایران خودرو به دلیل نداشتن یک قطعه در هر خودرو، انبارها و حتی حیاط خود را پر کرده بود از خودروهایی بدون تنها یک قطعه (بماند که بارها دیده شده بود که به دلیل این که خط تولید متوقف نشود با هواپیما قطعات وارداتی را از بندرعباس به تهران می فرستادند) تا آن زمان که قیمت ها افزایش پیدا کرد، برایم این سوال پیش آمد که آیا فرآیند اخذ گواهی استاندارد برای قطعات خودرو نیز انجام می پذیرد؟
گذشت و به دلیل دیگری سر از اداره استاندارد مستقر در گمرک شهید رجایی بندرعباس درآوردم. و مصاحبه ای با برخی کارمندان آن اداره کردم. در سامانه ای که آن روزها در آن اداره استفاده می شد و نمی دانم همچنان استفاده می شود یا خیر، یک گزینه که مربوط به نوع گواهی صادره بود توجهم را جلب کرد. نوشته بود با تعهد مدیر عامل! از اپراتور محترم پرسیدم که این یعنی چه؟
بنده خدا گفت این یعنی مدیرعامل متعهد می شود که این کالاها استاندارد و کیفیت لازم را دارند و سازمان استاندارد به استناد آن اجازه واردات می دهد! یعنی آزمایش بی آزمایش. درست یادم نیست که حرفی هم از این زده شد که بعدا اگر آن کالا بدون کیفیت لازم بوده باشد، چگونه این تعهد مدیرعامل نقد می شود؟ یا خیر. من که از تعجب هاج و واج مانده بودم، پرسیدم مگر می شود؟ شرکتی را می توانید معرفی کنید که با تعهد مدیرعامل، استاندارد کالاهایش تایید شود؟! گفت: ایران خودرو!!! آن موقع بیشتر به این فکر کردم که چگونه این تعهد قرار است نقد شود، هنوز به سر کاری بودن آن تعهد نرسیده بودم، هرچند پر واضح بود.
داستان صدور گواهی استاندارد برای کالاهای وارداتی و حتی صادراتی به همین جا ختم نمی شود. آن چه که واضح است، این رویه ضرورتا نیاز به اصلاح و بازتعریف دارد تا هم هزینه های زمانی و مالی تجار را کاهش دهد و هم هزینه های اجتماعی وارد شده بر جامعه را به حداقل ممکن برساند.

منبع: کانال تلگرام یادداشتهای یک دل شکسته، @iemtchannel