بیمزد و منت؛ از چهارمحال تا قلعه گنج
هنوز هم میان این همه خبر بد و بیمهریها، شنیدن خبرهای خوب و رفتارهای انسانی نور امید را در دل آدم روشن میکند. انجام برخی کارها نشان میدهد که میتوان در دل سیاهیها سفید بود و این جمله که باید از خودمان شروع کنیم و خودمان برای خودمان کاری کنیم، شعار نیست. مجمع داوطلبان درمانی یا همان گروه مدد به جای اینکه انگشت انتقادش را به این و آن نشانه بگیرد و کاسه چه کنم و چه کنید و چه نمیکنید به دست بگیرد، خودش دست به کار شده و با رفتن به شهرهای دورافتاده و مناطق محروم، مردم را از خدمات درمانی و جراحی برخوردار کرده و سلامت را برایشان به ارمغان برده است. این تیم چندین نفری شامل متخصصان در رشتههای مختلف کارش را از خرداد ماه سال٩٠ شروع کرده است. تاکنون ٢٩ سفر انجام دادهاند و نتیجهاش ۴هزار و ۵٠٠ ویزیت و هزار و ۵٠٠ جراحی رایگان بوده است. لعبت گرانپایه، جراح عمومی که حالا دبیر مجمع مدد هم هست، یکی از کسانی است که در تمام سفرهای این مجمع شرکت کرده و خودش حدود سیصد و سی جراحی را انجام داده است. او که دوره پزشکی عمومی و تخصصش را در دانشگاه تهران گذرانده، بخشهایی از خاطراتش را در گفتگو با روزنامه اعتماد مرور کرده است:
این روزها معیار خیلی تصمیمات منبعث از مادیات است. مردم خبرهای زیادی میشوند و در راهحل مسائل مربوط به سلامت و درمان خود با اتفاقاتی مواجه میشوند که برایشان باور این ماجرا که یک جراح بدون دریافت وجه، عمل جراحی انجام دهد سخت شده است. چه چیزی باعث شد این تصمیم را بگیرید و چنین برنامهای را عملی کنید؟
این ایده را از خیلی وقت قبل، من و بعضی از همکارهای دیگر در ذهن و دوست داشتیم در نواحیای که دسترسیشان به ما کم است، برایشان کاری انجام دهیم. ما جدولی از وزارت کشور گرفتیم و جاهایی که ضریب ٨ و ٩ داشتند، صعبالعبور بودند و دسترسیهای سخت داشتند و به دلیل دسترسیشان به مراکز استان، جزو مناطق محروم محسوب میشدند. این مکانها از نظر مالی و اقتصادی پایین و مناطق محرومی بودند. در ذهن ما بود که اگر آنها نمیتوانند دسترسی به امکانات و مراکز استان داشته باشند، ما پیش آنها برویم و برایشان کار کنیم. سال ٩٠ نظام پزشکی براساس طرح فکری که انجام شده بود، گفت که بیایید چنین برنامهای را شروع کنیم و به این ترتیب هسته اولیه «گروه مدد» که مجمع داوطلبان درمانگر است، آنجا تشکیل شد و از آنجایی که من پایه تمام سفرها بودم و در تمام آنها حضور داشتم، به عنوان دبیر مجمع مدد انتخاب شدم. الان یکسری همکاریها و مشخص کردن تیم را من انجام میدهم و مدیر اجراییمان هم آقای ربیعی، در دبیرخانه نظام پزشکی هستند، تدارکات و مدیریت اجرایی گروه را برعهده دارند. آقای ربیعی هماهنگیهای لازم با معاونت درمان و نظامپزشکیهای مناطق انجام میدهند و در سفر هم با همکاری آن منطقه میتوانیم فعالیتها را انجام دهیم و فکر میکنم شاید کوچکترین دینی باشد که نسبت به کشورمان ادا میکنیم؛ حالا درحدی که در توانمان هست.
اولین سفرتان را چه زمانی انجام دادید؟
١٣ خرداد سال ٩٠ اولین سفرمان را به منطقه بازُفت در جنوب چهارمحال و بختیاری انجام دادیم. تا الان حدود ٢٩ سفر انجام دادهایم. هفته آینده سیامین سفرمان را به اطراف قم میرویم.
تیمتان چند نفر است؟
ما تیمی هستیم شامل جراحی، زنان، ارتوپدی، چشم، گوش و حلق و بینی، اطفال، داخلی، قلب، بیهوشی، رادیولوژی و… براساس نیاز منطقه مشخص میشود که در هر سفر به چند نفر از تیم نیاز است. مدیر اجرایی گروهمان با معاونت درمان و نظامپزشکی آن استان هماهنگ میکنند و براساس نیاز و رشتههایی که لازم دارند، تیم مشخص میشود. مثلا بعضی از سفرها تا ٢۴ -٢٣ نفر بودهایم و در بعضی سفرها ١٣-١٢ نفر هم بودهایم. بر اساس رشتههایی که نیاز است، تعداد افرادی که به سفر میروند، متفاوت است.
سفرهایتان چه مدت طول میکشد؟
معمولا سفرها سهروزه است. بعضی از جاها مثل همین قم که نزدیکتر است و زمان کمتری در مسیر هستیم و ممکن است فرصت بیشتری برای ویزیت داشته باشیم، دوروزه هم سفر را انجام میدهیم اما جاهایی که دور است و زمان بیشتری در مسیر هستیم، معمولا سهروزه میرویم که بتوانیم حداقل ۴ یا ۵ شیفت برای ویزیت داشته باشیم. معمولا پزشک عمومی هم همراه ما هست. پزشکان عمومی اسکرین و بیماران را معاینه میکنند و براساس اینکه به چه رشتهای نیاز دارند به آنها قبض داده میشود و برمبنای همان نیاز، متخصصان آن رشته آنها را ویزیت میکنند. رشتههایی مثل زنان، جراحی و ارتوپدی که میتوانند جراحی انجام دهند هم با هماهنگیای که از قبل با معاونت درمان انجام میشود، جاهایی که بیمارستان داشته باشند و با محل ویزیت بیش از دو، سه ساعت فاصله نداشته باشند، هماهنگ میشود و جراحیها را انجام میدهیم. بعد هم همکاران طرحی یا ضریب k که در آن منطقه هستند مراقبتهای بعد از عمل یا کارهایی مانند کشیدن بخیه را انجام میدهند.
تیم شما چه تعداد ویزیت و جراحی انجام داده است؟
تیم ما تا به حال در رشتههای مختلف ۵۴ هزار ویزیت داشته و حدود هزار و پانصد و خردهای هم جراحی در رشتههای مختلف داشتهایم. سیصدوسی و خردهای از این جراحیها را خودم به عنوان جراح عمومی انجام دادهام. در کنار اینها بعضی از مریضها عمل سنگین داشتند که کار یکی، دو روز نبوده است. ما اینها را با نامه به مرکز استان معرفی کردهایم یا به آنها گفتهایم به تهران بیایند و از طریق مددکاران یا خیران به آنها کمک کردیم تا جایی که ممکن است کارشان انجام شود. اما خب زمانی که کارهایشان از حیطه کارهای تیم مدد خارج میشود، دیگر نمیتوانیم هزینهها را برایشان صددرصد رایگان کنیم؛ بخشی از هزینهها را خود بیماران پرداخت میکنند و بخشی هم از طریق خیران یا مددکاری بیمارستانها به آنها تخفیف داده میشود.
هزینههای انجام این کارها چگونه پرداخت میشود؟ شما اسپانسر داشتهاید؟
ساپورت مالی ما را نظام پزشکی انجام میدهد. بلیت رفت و برگشت ما حالا چه هواپیما باشد، چه اتوبوس یا هر وسیله دیگری، از سوی نظام پزشکی تهیه میشود. اما بعضی از سفرها (فکر میکنم ٣ یا ۴ سفر) اسپانسرها یا خیرینی که یا از اقوام بودند یا ما را میشناختند پرداخت میکردند. مثلا در سفری که ما به قلعهگنج در جنوب کرمان داشتیم یکی از متخصصان زن هزینهها را تامین کردند و هم بلیت رفت و برگشت برای ما گرفتند هم در حد ٣-٢ میلیون دارو تهیه کردند. غالب هزینهها را خود نظام پزشکی انجام داده است. ما غالبا در پانسیونهایی که برای نظام پزشکی است و محل استراحت افرادی است که در بیمارستان کشیک میدهند، مستقر میشویم بنابراین عموما اسکانهایمان هزینه خاصی نداشتهاند. البته ما درقبال انجام این کارها نه حق ماموریت میگیریم و نه پولی دریافت میکنیم و همه کارهایی که آنجا انجام میدهیم به شکل رایگان است. در برخی از سفرهایمان اسپانسر خیر داشتهایم، دارو هم همراهمان بردهایم و دارو هم به طور رایگان توزیع کردهایم. البته توزیع داروی رایگان در ٣-٢ سفرمان انجام شده است. در بقیه سفرهایمان، خود مراجعان باید داروهایشان را تهیه کنند و فقط ویزیت و جراحیهایی که انجام میدهیم رایگان است.