روایتی از مشاهدات تیم اقتصادی دولت که منجر به تصمیم “برجام” شد!
آنچه میخوانید بخشی از گفتگوی مهندس نعمت زاده، وزیر سابق صنعت، با روزنامه آرمان است:
هنگامی که در سال 92 برای سومین بار مسئولیت وزارت صنعت و معدن را برعهده گرفتید نسبت به دورههای قبلی چه تفاوتی احساس کردید؟ آیا شرایط بهتر از گذشته بود یا بدتر؟
در سال 92 کار اداره کشور و وزارت صنعت و معدن بسیار سخت بود و کشور در سرازیری قرار گرفته بود. وضعیت به اندازهای نابسامان بود که هنگامی که بنده برای رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی در مجلس حضور داشتم از دفتر آقای جهانگیری با من تماس گرفتند و گفتند که معاون اول رئیس جمهور برای تامین کالاهای اساسی کشور با وزیر و رئیس کل بانک مرکزی سابق و برخی از مدیران جلسه برگزار کرده که نیاز است شما نیز در جلسه حضور داشته باشید. هنگامی که من به جلسه رفتم برخی از مسئولان دولت دهم نیز برای همفکری حضور داشتند و همگی در حال پیدا کردن راه حل برای شرایط موجود بودند. در این جلسه مشخص شد که موجودی کالاهای اساسی تقریبا صفر است و ارز کافی نیز برای آن وجود ندارد. در نتیجه قبل از حضور بنده در وزارت صنعت و معدن، کشور با کمبود کالاهای اساسی مواجه بود و مدیریت این وضعیت نیز کار سادهای نبود. از سوی دیگر صنعت کشور نیز با رشد منفی 10 درصد و سرمایه گذاری صنعتی نیز با رشد منفی حدود 20 درصدی مواجه بود. این در حالی بود که کشور با تحریمهای بینالمللی مواجه شده و این وضعیت در اقتصاد و صنعت داخلی نیز تاثیر منفی گذاشته بود.
با توجه به شرایطی که میفرمایید آیا تیم اقتصادی دولت به این نتیجه رسید که باید در زمینه برداشته شدن تحریمهای بینالمللی اقدام شود؟
بله؛ تا حدودی این درخواست تیم اقتصادی دولت بود. البته آقای روحانی به عنوان رئیس دولت نیز خواستار از بین رفتن تحریمهای بینالمللی بودند و به همین دلیل این موضوع را در دستور کار دولت قرار دادند. ما به این نتیجه رسیده بودیم که با دست بسته توان دویدن نداریم و برای اینکه بتوانیم بدویم باید دستان خود را باز کنیم. با این وجود تفاسیری که درباره برجام مطرح میشد زیاد دقیق نبود. برخی عنوان میکردند اگر برجام اتفاق بیفتد ما با شکوفایی اقتصادی در کشور مواجه خواهیم بود. این در حالی بود که برجام تنها میتوانست موانع را از پیشپای دولت بردارد.
آیا در هیات دولت همه اعضای کابینه با توافق برجام موافق بودند و یا اینکه افرادی بودند که مخالفت میکردند؟
تا آنجا که بنده در جریان بودم همه اعضای دولت با برجام موافق بودند. با این وجود بین بیش از 20 عضو دولت همواره ضعف و قوتهایی وجود داشته است. بنده به عنوان متولی صنعت کشور یکی از افرادی بودم که نسبت به توافق برجام اصرار داشتم. بدون شک فراگیر شدن صنعت و صادرات آن در شرایطی که کشور با تحریمهای بینالمللی مواجه است بسیار سخت بود.
گزارش وضعیت اقتصادی کشور را خدمت مقام معظم رهبری نیز ارائه میکردید؟ دیدگاه ایشان درباره مدیریت این وضعیت چه بود؟
بنده به صورت مستقیم این کار را انجام نمیدادم اما آقای روحانی در جلساتی که به صورت هفتگی با مقاممعظم رهبری داشتند این مسائل را مطرح میکردند. البته وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیز گزارشهایی را درباره وضعیت اقتصادی کشور خدمت رهبری ارائه میکردند. بنده نیز در جلسات جمعی که همه اعضای دولت خدمت ایشان میرسیدیم گزارش وضعیت کلان کشور و همچنین عملکرد وزارت صنعت و معدن را خدمت ایشان مطرح میکردم. بدون شک اگر حمایتهای رهبری وجود نداشت ما نمیتوانستیم از این موانع عبور کنیم. از سوی دیگر آقای روحانی نیز تلاش جدی برای مشکلات کشور از خود نشان دادند. بنده در جریان بودم که در روزهای منتهی به توافق برجام آقای روحانی تا ساعتهای پایانی شب در دفتر خود در پای تلفن حضور داشتند تا از جزئیات توافق با خبر شوند و دستورات لازم را در این زمینه بدهند. در این مقطع زمانی در برخی از جلسات دولت که آقای روحانی خسته به نظر میرسیدند ما متوجه میشدیم که کار به درستی پیش نرفته و از سوی دیگر هنگامی که ایشان شاداب بودند متوجه میشدیم که موانع از سر راه برداشته شده و مذاکرات روند مثبتی به خود گرفته است. بنده جز تیم اقتصادی پشتیبان کننده مذاکرات بودم که این جلسات در دفتر آقای نهاوندیان برگزار میشد. از سوی دیگر با آقای ظریف به عنوان مسئول تیم مذاکرهکننده هستهای نیز در حین مذاکرات در ارتباط بودیم. ما باید بپذیریم که مذاکره با شش قدرت جهانی کار سادهای نیست وآقای ظریف کار بزرگی انجام دادهاند. با این وجود برخی از «خودیها» حرفها و مواضع مناسبی درباره ایشان و برجام نگرفتند و انتقادهای نامربوطی مطرح کردند. برخی عنوان میکردند در قضیه برجام سر دولت و کشور کلاه رفته است. این در حالی است که از زمانی که ترامپ در آمریکا روی کار آمده بارها این مساله را مطرح کرده که در قضیه برجام سر آمریکا کلاه رفته است و باید در آن تجدید نظر شود.
منظور شما از «خودیها» چه کسانی است؟
«خودیها» را باید به چند گروه تقسیم کرد. دسته اول افراد جاهلی بودند که بدون اطلاع از محتوا و فوائد برجام با آن مخالفت میکردند. به نظر من تاثیر این افراد جاهل که همواره درطول تاریخ وجود داشتهاند کمتر از دشمن نیست.وضعیت به شکلی بود که برخی حتی برجام را یکبار هم نخوانده بودند و از محتوای آن اطلاع نداشتند، اما برای مخالفت با رویکرد دولت با آن مخالفت میکردند.گروه دیگر افراطیون بودند. مرحوم آیتا…هاشمی در جایی عنوان میکردند: «ما هرچه کشیدیم از افراطیون چپ و راست بود». قرآن کریم و دین مبین اسلام همواره ما را به اعتدال و میانهروی توصیه کرده است. به همین دلیل نیز آقای روحانی از زمانی که به ریاست جمهوری رسیدند تلاش کردند در همه امور اعتدال و میانهروی را در سرلوحه کار خود قرار بدهند. افراط در هر دو گرایش سیاسی کشور وجود داشته و مختص به یک جریان خاص نیست. در شرایط کنونی نیز افرادی حضور دارند که خود را مذهبی معرفی میکنند، اما در رسانههای خود به شکل افراطی عمل میکنند و دارای قلمهای مسمومی هستند.
منبع: روزنامه آرمان، شماره 3535، 1396/11/16