مرجع متقین
خاطرات و اسناد منتشرنشده درباره آیت‌الله‌العظمی حاج سید احمد خوانساری
به کوشش و نگارش محمدتقی انصاریان خوانساری
انتشارات انصاریان
۸۰۰ ص، مصور ـ ۴۰هزار تومان
این کتاب در شرح حال، زندگی علمی و عملی یکی از استوانه‌های علم و تقوا در روزگار معاصر، یعنی مرحوم آیت‌الله‌العظمی سیداحمد خوانساری نگاشته شده است که به لحاظ ورع و تقوا سخت مورد اعتماد و اعتنا و وثوق مرحوم امام خمینی بودند؛ چنان که در مواردی به آن اشاره کردند.
مرحوم آیت‌الله خوانساری آثار علمی ارزنده‌ای از خود به یادگار گذارده است؛ از جمله: ۱ـ جامع‌المدارک(این کتاب یک دوره فقه استدلالی است که مسائل فقهی را از طریق کتاب و سنت و سایر مدارک اجتهادی استدلال نموده است)، ۲ـ العقائدالحقه (یک دوره اصول دین استدلالی به زبان عربی است و به‌صورت مستدل، مسائل عقیدتی را مطرح می‌کند و نشانه احاطه و تسلط آن مرحوم بر فلسفه و کلام است)، ۳ـ تعلیقه بر «العروه‌الوثقی».
کتاب حاضر در چند بخش تنظیم و تبویب شده است: مقدمه، بیوگرافی مختصری از آیت‌الله خوانساری، از زبان دیگران (بزرگانی همچون آیات عظام و حجج اسلام: حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، محمدعلی اراکی، صافی گلپایگانی، وحید خراسانی، تجلیل تبریزی، علامه طباطبایی، شریف رازی، علی محدث‌زاده، ابن‌الرضا، جناتی و…)، از قلم دیگران (از جمله آیت‌الله‌العظمی سبحانی)، در کتابها، تشرف به عتبات عالیات، فعالیتهای اجتماعی (احداث مساجد، حسینیه‌ها، مهدیه‌ها و مراکز فرهنگی، اعلامیه‌ها، اجازه‌ها و اسناد)، تصاویر، وقایع بعد از فوت، فهرست اعلام.
آیت‌الله‌العظمی لطف‌الله صافی درباره ایشان گفته‌اند: آقای خوانساری خیلی متعبد و متقی و عالمی فوق‌‌العاده بود؛ مثل و مانند نداشت و یا کمتر داشت؛ حتی در علم و فقاهت فرد عجیبی بود.
در بخشی از دیدگاه آیت‌الله‌العظمی وحید خراسانی درباره ایشان می‌خوانیم: آقای حاج سید احمد «ید مبسوطی» داشت و واحد کألف بود، در تقوا و بی‌ریائی و بی‌هوائی در زمان حیاتش نظیر نداشت. آقای خوانساری به هرحال و به هر صورت که فکر می‌کنیم و حساب می‌نماییم، فیض اکمل و اتمّ الهی برای ما بود. او ملا بود؛ ملائی که مسائل غامض فقی را خوب درک کرده بود و از عهده حل و فصلش برمی‌آمد. حاشیه عروه و جامع‌المدارک و دیگر کتابهای ایشان حاکی از این معنی است.
آیت‌الله سید رسول موسوی تهرانی: آقای خوانساری را همه کس نشناخت و نمی‌شناسد رفتار و کردار و گفتارش همه را برای خدا می‌دیدم، جلوی همه برمی‌خاست، ادعا و ریاکاری نداشت. ریا، عُجب، حسد، خودخواهی، خودپسندی و هواپرستی را گویا اصلاً بو نکرده بود. تسلط بر این رذائل ملکه او، و به جایش فضایل جایگزین شده بود. بی‌هوائی در وجود آیت‌الله خوانساری به اوج خود رسیده بود دنیا در نظرش هیچ بود؛ آنچه برای دنیا انجام می‌داد، برای رفاه و آسایش و دین و ایمان مردم و جامعه بود.
آیت‌الله جناتی: آیت‌الله خوانساری دقیق و موشکافانه و با تبحر و اجتهاد و افکار نو و آینده‌نگرانه، در حل مسائل فقهی مسلط بود که جامع‌المدارک نمونه‌ای است از این درایت، و فهم عمیق و درک ایشان در مسائل فقهی را روشن می‌کند. ویژگی مهم آقای خوانساری را باید در ملایی و تحقیقات فقهی او یافت و سرمشق قرار داد.
دکتر احمد مهدوی دامغانی در این خصوص می‌نویسد: مرحوم آقای خوانساری اهل همه فضائل بود، سخنش راست و درست و نرم و پوشاکش در حد اعلای اقتصاد، در روش و منش فروتن، چشم پوشنده از هر ناروا، در امر دین بسیار استوار و پابرجا، با همه نرمی و ملایمت گفتار و رفتارش متین و توأم با خردورزی و دوراندیشی بود، زبانش شکرگزار و دلش همواره به ذکر و یاد خدا آرام و مطمئن بود. هر که او را زیارت می‌کرد، خیر و ایمان قوی و سعادت و برکت را در صورت شریف و محتشم او می‌دید و خود را در حضور آن بزرگوار در آرامش و امنیت احساس می‌کرد. آنچه می‌فرمود، عمل می‌کرد و همه حق و حقیقت بود و لاغیر. هیچ‌گاه سخن سخیف و ژاژ و بیهوده بر زبان نازنینش راه نیافت، خنده‌اش بیش از تبسم نبود و همواره رنج خود و راحت یاران می‌طلبید. دامن پاک خود را به حرص و دغلکاری و جاه‌‌طلبی آلوده نساخت… من بنده روسیاه، هرگاه در ذهنم تصوری از اصحاب ائمه(ع) پیدا شود، مرحومان غروی اصفهان و خوانساری در نظرم مجسم می‌شود.
