28 مرداد ما و 28 مرداد مصری ها!
محمدرضا اسلامی در کانال تلگرامی اش نوشت:
به روالِ معمولِ همه سال، روز 28 مرداد انبوهی مطلب و گفتگو در بابِ این روز در تاریخ کشورمان، نوشته و گفته میشود. تحلیل های مختلف و قضاوت هایِ گوناگون در باب سه موضوع: مصدق، کاشانی، آمریکا.
بدونِ ورود به این مباحث و بدونِ تحلیل در باب این سه، بی مناسبت نیست از زاویه ای دیگر به این موضوع نگاه کنیم: 28مرداد مصری ها چه فرقی با 28مرداد ایرانی داشت؟
قصّه و غصّه کشورِ مصر (که همچون ایران کشوری با سابقه “تاریخی” است) در «مرداد ماه» بیش از قصّه و غصّه ایران اگر نباشد، کمتر هم نیست.
قصّه مصر اینگونه است: یک نفر خود را رئیس جمهور مادام العمر کرده بود به مدت سی سال. یک ژنرالِ نظامی که مدتی فرمانده نیروی هوایی کشور بود، (حُسنی مبارک)، از زمان ترور انورسادات در مصر بر صندلیِ ریاست جمهوری جلوس کرد و همچون فرعون مصر، دیگر از این صندلی برنخاست. طنزِ تلخِ ماجرا این است که سه بار در انتخاباتِ ریاست‌جمهوری، بدون این که رقیبی در برابرش باشد به پیروزی رسید. آنهم در اواخر قرن بیستم، قرن رشدِ تکنولوژی بشر!
این رییس جمهورِ (!) قرنِ بیستم سرزمین مصر، در سال ۲۰۰۵ میلادی نیز (!)، برای چهارمین دورۀ پی‌درپی به ریاست‌جمهوری انتخاب شد. طبق قانون، حسنی مبارک کنترل کشور را می‌بایست تا سپتامبر ۲۰۱۱ عهده‌دار می‌بود ولی در پی هفده روز اعتراضات سراسری در مصر، که عمدتاً در میدان التحریر قاهره برپا شد، حکومت را به «شورای عالی نیروهای مسلح مصر» به ریاست ارتشبد محمد حسین طنطاوی واگذار کرد و به شرم‌الشیخ در شبه‌جزیره سینا رفت.
انقلاب مردم مصر ادامه پیدا کرد و نهایتا انتخابات برگزار شد تا مردم پس از سالها، «از بینِ چند نفر » یک رییس جمهور برگزینند. اعداد چه تلخ سخن می گویند: سال 2011 امکانِ “انتخاب” از میان چندکاندیدا برای مردم ساکن یک سرزمین با تمدن تاریخی فراهم شد!
انتخابات برگزار شد و محمد مُرسی با رایی ضعیف و شکننده (حدود 51درصد) انتخاب شد.
محمد مرسی، دکترای محافظت از موتورهای فضاپیما را از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی دارد و متمایل به اخوان المسلمین بود. ۲ تن از ۵ فرزند او متولد کالیفرنیا و شهروند آمریکا هستند… اما دولتِ مُرسى -به تعبیر حافظ- دولتِ مستعجل بود.
«چند روز» پیش از اولین سالگردِ تحلیف محمد مرسی، موج جدیدی از اعتراضات علیه مرسی به نام جنبش تمرد به نمایندگی محمد البرادعی شکل گرفت. معترضان، محمد مرسی را به تلاش برای گسترش اختیارات خود و اخوان‌المسلمین متهم و خواهان کناره‌گیری مرسی از قدرت و برگزاری انتخابات زودهنگام بودند. مرسی نیز گفته بود که منتخب مردم است و کنار نمی‌رود. چند روز پس از اوج‌گیری اعتراضات، هفت تن از وزرایِ مرسی و نخست وزیر مصر، هشام قندیل، استعفاء کردند. در چنین شرایطی ارتش مصر در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۳ میلادی مهلت ۴۸ ساعته داده بود تا اختلافات حل شوند در غیر این صورت مداخله خواهد کرد. مرسی و اعضای بلندپایهٔ اخوان المسلمین مصر در پاسخ، این کار ارتش را دخالت در سیاست خوانده بود. ارتش مصر نیز در شامگاه ۱۲ تیر ۱۳۹۲ (به وقت ایران) پس از اتمام ضرب‌الاجل دو روزه اعلام کرده بود که بیانیه‌ای صادر خواهد کرد.
مرسی در ۱۲ تیر ماه ۱۳۹۲ (سوم ژوئیه ۲۰۱۳) طی کودتایی و با بیانیهٔ فرماندهٔ ارتش مصر عبدالفتاح السیسی و حمایت نماینده مخالفان دولت محمد البرادعی، شیخ الازهر شیخ احمد الطبیب و پاپ مسیحیان قبطی مصر پاپ تواضروس دوم، از قدرت برکنار شد.
مرداد ماه، ماه نحسی اگر نگوئیم هست، امّا ماه بدی است. گرمایِ منزجر کنندۀ هوای مرداد ماه ۱۳۹۲ مصر توام با این رویداد ها بود: اولین رییس جمهورِ منتخب مردم مصر برکنار شد، دیکتاتورِ قبلی ( ژنرال مبارک) از زندان آزاد ( و بعد تبرئه شد) و یک ژنرال دیگر (عبدالفتاح سیسی) با کودتا رئیس جمهور ششم مصر شد. به همین راحتی و کوتاهی. فقط یکسال!
۵٩ سال بعد از کودتاى ایران، مردادماه ۱۳۹۲براى مصر، ماه نحس و خونینی بود. امّا هر چه که بود و هرچه که رقم خورد در آن ماهِ گرم برای مصر، تا امروز که با هم گفتگو میکنیم همچنان ادامه یافته است.
بازگردیم به موضوع اصلی: در میان سه گانۀ مصدق/کاشانی/آمریکا در کودتای سال 1953 میلادی ایران، نیم نگاهی هم به کودتای 2012 میلادی مصر داشته باشیم. مقصر که بود؟ مُرسی؟ سیسی؟ آمریکا؟
که؟
آن روزهای گرم و نحس، زیاد با دوستان مصری در این باب گفتگو میکردیم. در میان یکی از جلسات گفتگو، یکی از آنها حرف حائز اهمیتى مى زد. گفت اگر خیلی علاقمندی ببینی مقصر کیست برو و در یوتیوب سرچ کن “تجاوز و آزار جنسی در میدان التحریر”. ببین انبوهِ روایت های زنان و دخترانی که برای شرکت در انقلاب علیه حسنى مبارک به میدان تحریر آمده بودند و در میانه جمعیت مورد زشت ترین تعرض ها قرار گرفتند. در 2011 میلادی. برو ببین. رخدادها و احوالِ یک مُلک و ملّت، برآیند سطح فرهنگ و خردِ جمعیِ مردمانش است و در این میانه، روندِ اتفاقات گاه بر انحطاطِ یک ملت (بجای اعتلا) می انجامد.
منبع: کانال تلگرام محمدرضا اسلامی (ارزیابی شتابزده)، @solseghalam
