نقد جعفر شیرعلی نیا بر مستند «روایت رهبری»؛ این نوع روایت به نفع رهبری نیست!
جعفر شیرعلی نیا، محقق و نویسنده کتاب زندگی و زمانه آیت الله خامنه ای، در یادداشتی تلگرامی به نقد مستند «روایت رهبری» که به تازگی از شبکه اول سیما در 3 قسمت پخش شد، پرداخته است، به گزارش خاطره نگاری شیرعلی نیا می نویسد: برخی میگفتند مردم آقای منتظری را رهبر میدانند و لازم نیست خبرگان مسالهای را که واضح است تصویب کنند. آقای خامنهای گفت درست است اما: «آنچه قانونی است نظر خبرگان است… این حرف معنایش این است که ما مجلس خبرگان را بهکلی از دور قانونگذاری خارج کنیم… در این دوره الحمدلله مردم حق را شناختند، فهمیدند، پیدا کردند حضرت آیتالله منتظری را، دورههای آینده چه؟»
آیتالله منتظری بنا بود بهعنوان عالمی که اکثریت قاطع مردم به رهبری قبولش دارند تایید شود. برخی میگفتند شاید دیدگاه مردم این نباشد. آقای خامنهای گفت این مطلب بهقدری واضح است که اگر دیده نمیشود به دلیل وضوح زیاد است و گفت در شهرهای مختلف مردم آیتالله منتظری را «نفر دوم در نظام امامت» میدانند و توضیح داد اینکه برخی میگویند از روی شعارها نمیتوان قضاوت کرد، درست است اما «کیفیت شعارها و گسترش شعارها در همهجای کشور» مانند شعار و احساسات مردم حدود یک سال قبل از پیروزی انقلاب به آیتالله خمینی است و احساس مردم مومن به آیتالله منتظری عینا همان احساسی است که به امام دارند.
انتخاب آیتالله منتظری برای رهبریِ پس از امام نتیجه بحثهای زیادی بود که از تیر 64 در مجلس خبرگان رهبری آغاز شد و آبان 64 به نتیجه رسید. مذاکرات یازده جلسه خبرگان در سال 64، در کتابی 592 صفحهای تدوین شده است.
اما در مستند «روایت رهبری» که در دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای تهیه شده و شبهای گذشته از تلویزیون پخش شد با وجود پرداختن به انتخاب آیتالله منتظری، به محتوای آن جلسات اشارهای نشده است!
در مستند گفته میشود خبرگان برای انتخاب آیتالله منتظری «با امام مشورت نکردند.» و امام هم راضی نبوده و میخواسته جلوی این انتخاب را بگیرد. آیتالله منتظری شهریور 64 نامهای به خبرگان نوشت و با مطرح شدن نامش برای رهبری مخالفت کرد. در مستند گفته میشود پس از این نامه خیال امام راحت شده که خبرگان او را به رهبری انتخاب نمیکنند. در ادامه مستندسازان این پرسش را مطرح میکنند: «اگر این نامه خاطر امام را آسوده کرده بود، چرا باز هم منتظری در جلسه خبرگان انتخاب شد؟» پرسشی که در ادامه مستند جوابی به آن داده نمیشود اما روایت بهگونهایست که گویا این انتخاب در آبان 64 دستپخت هاشمی بوده است.
میتوانستند با بررسی مشروح مذاکرات سال 64 جواب این سوال را جستجو کنند اما از این گزارش 592 صفحهای چیزی در این مستند نمیبینید! مشروح مذاکرات نشان میدهد آیتالله منتظری نزد اغلب اعضای خبرگان چهرهای درخشان بوده و در این جلسات تمجیدهای فوقالعادهای از جایگاه علمی، سیاسی و انقلابی او شده است. اما وقتی بناست چهرهای منفی از آقای منتظری تصویر شود، تلاش برای انتخاب او بهعنوان جانشین امام نیز فضیلتی ندارد و میتواند عملی ناپسند باشد.
مستند اشارهای به نقش پررنگ آقای خامنهای در انتخاب آقای منتظری ندارد؛ نکتهای که در مذاکرات آشکار است. حتی آقای خامنهای درباره نامه مخالفت آیتالله منتظری میگوید: «یک شبهه، نامه خود آقای منتظری است… ایشان به مقتضای وظیفه اخلاقیشان و مقتضای سلامت نفسشان طبیعی است که چنین چیزی را بگویند.» او معتقد بود جدی بودن این نامه به معنی این نیست که اسمی را که مورد قبول همه است «از گردونه کار مجلس خارج کنیم و اساسیترین وظیفه مجلس خبرگان را به فراموشی بگذاریم.»
آقای خامنهای معتقد بود: «نمیشود که ما منتظر بمانیم یک حادثهای خدایناکرده پیش بیاید، در حالت انفعال، در حالت سرگیجه و اضطرابهای ناشی از جو و احیانا در فشارهای خارجی که دنیا به ما تحمیل خواهد کرد بنشینیم [با] دستپاچگی یک فکری بکنیم.» و درست این است که «خبرگان با اعصاب سالم در هنگام فراغت و فرصت، آنوقتی که هیچ فشاری هم وجود ندارد در طی جلسات گوناگونی بنشیند و بر روی یک شخص بهعنوان رهبر نظر بدهند.»
آیا دفتر رهبری به محتوای این جلسات دسترسی نداشته؟ شاید سخنان مطرحشده در جلسات خواسته آنها را تامین نمیکرده یا شاید دلیل دیگری که اگر صلاح بدانند میگویند.
زاویه دراماتیک ماجرا اینجاست که آقایان منتظری و خامنهای منتخب اولین دوره مجلس خبرگانند و نمایندگانی که آقای منتظری را سال 64 انتخاب کردند چند سال بعد و در جلسه سال 68 آقای خامنهای را انتخاب کردند. آیا میتوان یک انتخاب را که در چندین جلسه به نتیجه رسیده بود، تا این حد زیر سوال برد و از انتخاب دیگر که در یک جلسه چند ساعته و در شرایط خاص انجام شده تمجید کرد؟
جدا از ضعفها و اشتباهات تاریخیِ این مستند، این نوع روایت و زیرسوال بردن تصمیم مجلس خبرگان به نفع رهبری هم نیست.
نقلقولها برگرفته از: مشروح مذاکرات مجلس خبرگان، دفتر انتشارات اسلامی، ص 485، 486، 552، 553.