112 سال پس از اولین قانون

حمید قزوینی در یادداشتی تلگرامی نوشت: هشتم دی ماه برابر است با سالروز امضای اولین قانون اساسی ایران به دست مظفرالدین شاه در سال ۱۲۸۵شمسی. این قانون یکی از اولین ثمرات نهضت مشروطه و سرآغاز سنت قانون گزاری در ایران بود.
یکبار که همراه چند تن از دوستان برای مصاحبه با مرحوم دکتر حسن حبیبی به دیدن او رفته بودیم، در بخشی از سخنانش با انتقاد از حجم بالای قوانین در کشور که بسیاری از آن‌ها با هم تعارض دارد و موجب سردرگمی افراد و دستگاه‌های مسئول شده و بعضاً راه فراری برای خاطیان ایجاد نموده، گفت: «روند تصویب قوانین در کشور ما اشکالات زیادی دارد. قوانین با کمترین کار کارشناسی به صحن مجلس آمده و تصویب می‌شود. زمانی که مسئولیت وزارت دادگستری را برعهده داشتم، یک دور همه قوانین را بررسی کردیم و حجم زیادی از آن‌ها را از چرخه کار کنار گذاشتیم. چون بعضی از قوانین موضوعیت خود را از دست داده بود یا مشکلاتی را ایجاد می‌کرد. به رغم این‌ها همچنان کشور ما در رتبه‌های بالاست و روند قانون گزاری هم تغییری نکرده است.»
حبیبی که از حقوقدانان برجسته کشور بود و سال‌های طولانی در شورای نگهبان عضویت داشت، نسبت به قانون ناپذیری ما هم نقدهایی را مطرح کرد. او معتقد بود قانون‌گرایی بیش از آنکه نیاز به تصویب پی در پی قوانین داشته باشد، یک امر فرهنگی است که همه ارکان جامعه را شامل می‌شود و تا زمانی که این مهم حل نشود قانون نهادینه نخواهد شد.