انتقادات چپ و راست از مواضع دولت خاتمی درباره فتوای سلمان رشدی/ ردصلاحیت موسوی خوئینی ها در انتخابات مجلس خبرگان

روزنوشتهای آیت الله هاشمی رفسنجانی، 5 مهر 1377

جمعی از زنان مؤثر در دفاع مقدس و ایثارگر آمدند. خانم [زهرا] شجاعی، [رییس مرکز امور مشارکت زنان]، گزارش داد و من برای آنها صحبت کردم. از خدمات زنان در انقلاب و در دفاع گفتم و از خدماتی که انقلاب برای زن‌ها انجام داده و نیز خدمات زیاد دفتر امور زنان، در زمان مدیریت خانم [شهلا] حبیبی. فاطی، قبلا فهرستی از کارهای دفتر امور زنان را آورده بود و اظهارات منفی در جلسه افتتاحیه گفته بود؛ جبران کردم. یک خانم با صدای بلند، مثل مردها قرآن خواند که تاکنون در جلساتی‌که مردها هستند، بی‌سابقه بود؛ نخواستم به او چیزی بگویم. نامه‌ها و تقاضاهای زیادی دادند.

آقای [محمد محمدی] ری‌شهری، [تولیت آستان حضرت عبدالعظیم (س)] آمد. گزارشی از دارالحدیث و دانشگاه [قرآن و] حدیث در دست ساخت [در شهرری] داد و خواست در سفر قم، از کتابخانه دارالحدیث بازدید‌ کنم و از وضع بد انتخابات مجلس خبرگان، با توجه به رد شدن چهره‌هایی از جناح چپ و به خصوص رد صلاحیت آقای [سیدمحمد موسوی] خویینی‌ها، و نیز از وضع اقتصادی، اظهار نگرانی کرد و گفت، کارهای اقتصادی آستانه [حضرت عبدالعظیم (س)] هم راکد است.

ظهر محسن، [سرپرست دفتر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد. ناهار با هم خوردیم و کارهای دفتر و مسایل جاری کشور را مرور و مورد بحث قرار دادیم. معمولا هفته‌ای یکی دو بار، چنین برنامه‌ای داریم و برای انجام کارها و مطلع شدن محسن از سیاست‌ها و نکات مهم امور کشور، مفید است.

با آقای [محمدجواد] اقبالی‌پور، درباره شکایت‌های محافظان صحبت کردم. جواب داد؛ حق با اقبالی‌پور است، ولی آنها هم مشکل دارند. خو گرفته‌اند، به آن وضع بهتری‌ که در زمان ریاست‌ جمهوری من داشته‌اند.

عصر آقای [سیدمحمدعلی] ابطحی، رییس دفتر رییس‌جمهور آمد. گزارش سفر به آمریکا را داد و گفت، در مورد سلمان رشدی، آقای خرازی، [وزیر امورخارجه]، با رهبری هماهنگ کرده بود؛ بعدا رهبری این را تکذیب کردند. [روایتی از مواضع سدمحمد خاتمی در سازمان ملل درباره فتوای سلمان رشدی را اینجا بخوانید] گفت‌ که منافقین برنامه وسیعی علیه آقای خاتمی اجرا کردند؛ نزدیک دو هزار نفر در خیابان‌ها تظاهرات‌کرده، با تابلوهای فراوان، ولی رسانه‌های آمریکا و غرب به آنها توجه نکردند. گفت، آمریکا و سازمان ملل، برنامه‌ریزی کرده بودند که آقای خاتمی و آقای [بیل] کلینتون، [رییس‌جمهور آمریکا]، در اتاق انتظار، قبل از سخنرانی به‌ هم برسند؛ ما برنامه را به هم زدیم [روایت سعید حجاریان از این ماجرا را اینجا بخوانید] و آمریکا و سازمان ملل، روی ملاقات آقای خرازی و [خانم مادلین آلبرایت]، وزیر امورخارجه آمریکا، در اجلاس 2 + 6 حساب کرده بودند که آیت‌الله خامنه‌ای، پیغام دادند، آقای خرازی شرکت نکنند و با نرفتن آقای خرازی، آمریکا ناراحت شد و حتی تا وسط جلسه، خانم آلبرایت فکر می‌کرد، آقای خرازی در جلسه است!
از صداوسیما گله داشت که صحبت‌هاى کامل آقاى خاتمى در نشست با ایرانى‌ها را پخش نکرده و به خاطر مسأله سلمان رشدى، فشار زیادى روى دولت است؛ منجمله حسن‌آقا خمینى، تلفنى از عدم توجه به نظر امام گله کرده و آقاى [سیدعلی‌اکبر] محتشمى، بنا دارد مبارزه با اقدام وزارت امورخارجه را شروع کند و آقاى مسیح مهاجرى در روزنامه [جمهوری اسلامی]، تندى مى‌کند و فشار روى آشیخ حسن صانعى، [رییس بنیاد پانزده خرداد]، گذاشته که جایزه کشتن [سلمان] رشدى را تقویت کند، ولى با خواهش آقاى خاتمى، قرار شده سکوت کند و خودش به قم رفته با آقای آشیخ یوسف صانعى ملاقات کرده و خواسته به برادرش بگوید، چیزى نگوید؛ آشیخ‌یوسف نپذیرفته است.

از صحبت‌هاى رهبرى درباره مطبوعات و اقدامات قوه قضاییه، اظهار نگرانى‌ کرد و گفت، آقاى خاتمى بنا دارد، در دانشگاه، دو سه روز آینده در این باره صحبت کند و گفت، آقاى خاتمى قبل از سفر، در مذاکره با رهبرى گله کرده و قرار شده آقاى [حمیدرضا] جلایى‌پور، [مدیرمسئول روزنامه جامعه] آزاد شود، ولى از آن روز تا امروز، نتوانسته‌ایم با آقاى [غلامحسین] رهبرپور، [رییس دادگاه انقلاب تهران] تماس بگیریم و قرار است، فردا گروه پیگیرى قانون اساسى، بیانیه بدهند.

درباره انتخابات گفت، با رد شدن آقاى [سیدمحمد موسوی] خویینى‌ها، احتمال کناره‌گیرى مجمع روحانیون مبارز، مطرح است و امشب جلسه دارند که تصمیم‌گیرى شود.گفتم، بهتر است در انتخابات شرکت کنند و آنها که در امتحانات شرکت نکرده‌اند، در مهلت جدید شرکت کنند. پیش‌بینى مى‌کند، درگیرى‌ها شدیدتر شود.

جمعى از فرماندهان بسیج خانم‌ها آمدند. سردار [سیدمحمد] حجازى، [فرمانده نیروی مقاومت بسیج]، گزارش داد و من صحبت دلگرم‌کننده‌اى در مورد بسیج و نقش خانم‌ها نمودم. شب میهمان رهبرى بودم. در مورد مسأله جدید سلمان رشدى صحبت شد. ایشان هماهنگى با وزارت امورخارجه را تکذیب‌ کردند و گفتند، فقط‌ گفته‌اند که نظرى ندارند و تازه صحبت بوده، همان حرف‌هاى دولت سابق مطرح شود. در مورد رد نامزدهاى انتخابات مجلس خبرگان هم گفتند، در مورد کسى نظرى نداده‌اند و نمى‌دهند.

در مورد آقاى خویینى‌ها هم مذاکره کردیم؛ به نتیجه‌اى نرسیدیم‌ که براى اصلاح نظر شوراى نگهبان دخالت‌ کنند. در مورد ارتش هم‌ گفتند، مصمم‎اند که مثل سپاه، فرمانده‌ کل تعیین کنند. مخالفت سپاه را گفتم؛ خودشان مطلع بودند، ولى ترتیب اثر به مخالفت آنها نمى‌دهند. در مورد بازداشتی‌هاى روزنامه توس، با آزادى آقاى [حمیدرضا] جلایی‌پور، [مدیرمسئول روزنامه‌ جامعه]، موافقت کردند، به خاطر اینکه برادر سه شهید است و مادرش از رهبرى استمداد کرده است. من هم شب به آقاى [غلامحسین] رهبرپور، رییس دادگاه انقلاب گفتم؛ قرارشد آزاد شود. در رسانه‌ها، بازتاب مسأله [سلمان] رشدى، شدید است و مراکز روحانى اهل سنت و به خصوص در پاکستان، از اقدام دولت ایران انتقاد مى‌کنند.