خاطرات دکتر صالحی از شهید شهریاری؛ نقش بی بدیل مجید در غنی سازی 20 درصد

آنچه در ادامه می‌خوانید بخشی از متن مصاحبه دکتر  علی‌اکبر صالحی است که اینک رییس سازمان انرژی اتمی است. او وقتی که شهریاری ترور شد نیز همین سمت را داشت.
‎متن این مصاحبه را روزنامه همشهری لااقل با دو سال تاخیر، فروردین سال گذشته منتشر کرد:

کتابی در آمریکا منتشر شده (بود) درباره سوخت هسته‌ای … این کتاب را به‌عنوان درس تازه اعلام کردم. (مجید) شهریاری هم جزو نخستین دانشجویانی بود که این درس را گرفته بود. این کتاب که درس دادن آن در محیط علمی ایران یک اتفاق تازه و جسورانه بود در انتهای هر فصل مسئله‌هایی داشت که باید حل می‌شد. در اواسط کتاب، بعضی مسائل خیلی سخت بود … خودم نمی‌توانستم مسائل سخت این کتاب را حل کنم. جالب است بدانید که دکتر شهریاری که دانشجوی نخستین دوره تدریس این کتاب در ایران بود، این مسائل را حل کرد. تمام مسائل این کتاب را حل کرد. البته مجید در آن ایام نمی‌دانست من نمی‌توانم این مسائل را حل کنم … وقتی به ما ماموریت داده شد که غنی‌سازی‌ 20درصدی را انجام بدهیم سازماندهی وسیعی با حضور دانشمندان رشته‌های مختلف انجام شد. برای اینکه این کار پیش برود باید محاسبات بحرانی انجام می‌شد … در ایران کسی را نداشتیم. از طرق مختلف تلاش کردیم این نقیصه را رفع کنیم. دستمان به هیچ جا نرسید. اگر این بخش انجام نمی‌شد کل کار متوقف می‌شد … اصلا هیچ‌کسی نبود و کار بسیار حساس و سختی بود. من موضوع را مطرح کردم. دکتر شهریاری با آرامشی که همیشه داشت گفت استاد این محاسبات را من انجام می‌دهم. این هرگز باورپذیر نبود؛ آدمی که دوره‌ای ندیده و خارج از کشور نرفته این محاسبات را انجام بدهد. شهریاری این کار را انجام داد. تنها و تنها شهریاری. حالا نکته جالب ماجرا همین است که فقط همین یک نفر بود. ما نفر دیگری نداشتیم. این توانی بود که فقط او داشت و کار ما به‌شدت وابسته به توان مجید بود. وقتی که ایشان شهید شد من خیلی نگران شدم … مرام شهریاری انفاق علمش بود و من به این موضوع اصلا فکر نکرده بودم. بچه‌ها گفتند نگران نباشید؛ دکتر شهریاری همان اول کار برای ما ورک‌شاپ گذاشت و روند کار را آموزش داد. آن دانشمند که خوب می‌دانست توانی دارد که هیچ‌کس دیگر در ایران ندارد، در کمال سخاوت کارگاه آموزشی راه انداخته بود و حدود 15-10 نفر را آموزش داده بود. بچه‌ها گفتند الان ما همه‌چیز را می‌دانیم. (اگر دکتر شهریاری آن کارگاه آموزشی را راه نینداخته بود؛) شکل بد کار این بود که کار کاملا متوقف می‌شد و حالت خوبش این بود که کار دست‌کم 10سال طول می‌کشید … اگر فاصله ما در علم هسته‌ای با غرب از نظر تکنولوژیک و علمی 40سال بود با کارهای شهریاری در همان تاریخ شهادت ایشان، این فاصله فقط 5 سال شد.

این یک وجه بسیار کوچک از بزرگی شهریاری بود …  اگر به شهریاری در صنعت هسته‌ای و علم هسته‌ای 100 بدهیم، به بهترین فرد موجود کشورمان به زحمت من نمره 50 می‌دهم … به شما خالص و قاطع می‌گویم؛ من دیگر جلوی شهریاری خجالت می‌کشیدم که در مسائل فنی حرف بزنم … شهریاری که شهید شد مقابل دوربین‌های خبری روی پایم نمی‌توانستم بایستم؛ به‌سختی خودم را نگه داشتم. چون من می‌دانستم که چه گوهری را از دست داده‌ایم. دوباره و چگونه ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکار شوند و چه مادری دوباره بیاید و چه پدری دوباره بیاید و چه فضای اجتماعی‌ای باشد، چه دبیرستان و مدرسه‌ای باشد، چه معلمانی و چه دانشگاه‌هایی باشد که یکی بشود مثل شهریاری؟ … خدا می‌داند اگر شهریاری می‌گفت من این کار را می‌کنم و 10میلیارد تومان می‌گیرم، می‌گفتیم باشد، یا 50 میلیارد می‌گیرم، می‌گفتیم قبول. حالا جالب است برایتان بگویم که شهریاری این محاسبات را انجام داد و یک ریال هم نگرفت. هر کاری که کردم یک قران نگرفت.»

منبع: همشهری آنلاین