تئوری شخصیت چیست؟
از زمان ارسطو تا زیگموند فروید و آبراهام مازلو، مفاهیم و نظریات بیشماری برای درک شخصیت مطرح شده است. این نوابغ و سایر نخبگان در طول تاریخ به دنبال کشف پاسخ پرسشهایی نظیر تعریف شخصیت و علت تفاوتهای شخصیتی، شامل خصوصیاتی که باعث عملکرد یا مقاومت بیشتر یا کمتر افراد میشود، بودند.
درحالیکه بعضی از نظریات از رده خارج شده است، هنوز هم تحقیق روی بعضی از آنها ادامه دارد. برخی نظرات مکمل و بعضی متمم یکدیگرند. کافی است یک نگاه به تعدادی ایدهی اصلی، از گذشته تا به امروز، در روانشناسی شخصیت بیندازید تا ببینید از چند منظر میتوان درمورد این مبحث پیچیده فکر و گفتگو کرد.
نظریهپردازانی که از فروید الهام گرفتهاند روی چند عامل پیشنهادی مختلف در شکلگیری شخصیت تاکید میکنند. مثلا، نئوفرویدیها (کسانی از قبیل یونگ، آلفرد آدلر و کارن هورنای) تاکید فروید روی تکانههای جنسی و پرخاشگر را به چالش کشیدند و بیشتر روی عوامل اجتماعی و فرهنگی تمرکز کردند.
تئوریهای انسان دوستانه یا اومانیستی: شخصیت و پتانسیل انسان
تمرکز روانشناسی اومانیستی، که در اواسط قرن 20 توسط اشخاصی مانند آبراهام مازلو و کارل راجرز ایجاد شد، روی فرد و خصوصیات مثبت او (شامل انگیزه برای رسیدن به کمال) است.
هرم نیازهای مازلو بسیار معروف است. نیازهای ابتدایی مانند غذا و امنیت در انتهای هرم و نیاز به خودشکوفایی در راس آن قرار دارد. به باور مازلو، کسانی که به خودشکوفایی میرسند (کمال مطلوب انسانی را فعال میکنند)، وضعیتی از خود نشان میدهند که مازلو آن را «سندرم شخصیت یکپارچه» مینامد. به باور راجرز شخصیت سالم شخصیتی است که بین تصور فرد از خود و آن شخصیتی که باید باشد هماهنگی وجود دارد.
به باور مازلو فردی که به خودشکوفایی رسیده چه خصوصیاتی دارد؟
مازلو میگوید ازجمله بارزترین خصوصیات فردی که به خودشکوفایی رسیده خلاقیت، احساس همدردی، واقعبینی و علاقه به کمک به دیگران است. با این اوصاف، خودشکوفایی دستاوردی نادر است که به نقل از مازلو شخصیتهای تاریخی مانند لینکلن و انیشتین از نمونه افراد خودشکوفا هستند.
چه نقطه نظرات دیگری به روانشناسی اومانیستی مربوط است؟
آرای روانشناسان اومانیستی شباهتهایی با روانشناسان اگزیستنسیال (مانند ویکتور فرانکل) دارد. نظریهپردازان هر دو رشته به ظرفیت افراد برای شکل دادن به زندگی خود علاقهمندند. روانشناسی اومانیستی منبع الهام روانشناسان مثبتگرا نیز قرار گرفت زیرا این دسته از روانشناسان تمرکز خود را روی کشف نقاط قوت و استعداد شخصیتها میگذارند.
اگر دچار مشکلات و اختلالات روانشناسی هستید، پیشنهاد می کنیم از مشاوره آنلاین روانشناسی وبسایت درمانکده استفاده کنید.