روایت هاشمی رفسنجانی از میزان آگاهی مردم هنگام رفراندوم جمهوری اسلامی

از همان روز رای‌گیری و بعدها در ماهها و حتی یکی دو سال اول پیروزی انقلاب، برخی از اشخاص و بعضی از گروهها، تلاش داشتند که چنین القاء کنند که “مردم آن روز آگاه نبودند و مخالفی نبود و چون امام گفتند، مردم به جمهوری اسلامی رای دادند” اما واقعآ این طور نبود. آن روزها، هم مردم آگاه بودند، هم تبلیغات مخالفان جدی بود و حتی ارگان اجرایی انتخابات یعنی استانداریها، فرمانداریها و بخشداران، اکثرآ در اختیار طرفداران نهضت آزادی بود که قاعدتآ با آن نظراتی که داشتند، از مخالفان اسم “جمهوری اسلامی” برای نظام جدید تلقی می‌شدند. آن روزها تعداد نشریاتی هم که علیه این فکر حرف می‌زدند، خیلی بیشتر از نشریاتی بود که از این فکر حمایت می‌کردند. دهها گروه چپ گرا و ملی گرا و انواع انجمن‌های ریز و درشت، همگی مجله یا روزنامه داشتند و اکثر اینها مخالف بودند و می‌گفتند که حکومت جمهوری یا جمهوری دموکراتیک، چپی‌ها می‌گفتند جمهوری خلق یا چیزهایی از این قبیل، این طور نبود که مخالفتها و حرفهای مخالفان به گوش مردم نرسیده باشد و دیگران نفهمیده باشند. رادیوهای خارجی هم به شدت فعال بودند که حرفهای همین مخالفان را با تحلیل و توجیه به گوش مردم برسانند. مخالفان حتی این قدر حساس بودند که وقتی در شورای انقلاب مطرح کردیم در ورقه هایی که پخش می‌کنیم، می‌خواهیم کلمه آری به حکومت اسلامی را به رنگ سبز بنویسیم، مخالفت کردند و مدعی شدند که رنگ سبز مردم را فریب می‌دهد و می‌گفتند شما می‌خواهید رنگی بیاورید که خود آن تبلیغ است؛ این قدر اینها حساس و مراقب بودند، و برای تغییر وضعیت فشار می‌آوردند. اما سرانجام با حضور میلیونها انسان عاشق امام و انقلاب آن نتیجه جالب توجه و غیر منتظره، که نشان از آگاهی مردم بود، به دست آمد و انقلاب در مسیر تثبیت جایگاه خویش نخستین گام را، محکم برداشت.

منبع: کارنامه و خاطرات آیت الله هاشمی رفسنجانی سال 58-1357، انقلاب و پیروزی، زیر نظر عباس بشیری، نشر معارف انقلاب