محسن هاشمی رفسنجانی: پدرم حتی برای ساخت مترو هم، مخالف داشت!
به گزارش خاطره نگاری، روزنامه آرمان نوشت: از جمله مخالفت‌هایی که در زمان ریاست جمهوری آیت‌ا… هاشمی صورت می‌گرفت، با راه‌اندازی مترو بود. آن‌طور که پیش از این از سوی محسن هاشمی پسر ارشد آیت‌ا… روایت شده بود: «در سال ۱۳۶۰ آقای هاشمی رفسنجانی که نماینده تهران و رئیس مجلس بودند به همراه دیگر نمایندگان تهران به دنبال اجرای طرح‌هایی همانند فاضلاب و دفع آب‌های سطحی، اتوبان‌ها و اجرای مترو بودند. نمایندگان تهران در مقابل تفکر عدم ساخت مترو به دفاع پرداختند و در همان موقع چالش احداث مترو و ضرورت آن برای تهران در مجلس مطرح شد. آقای رفسنجانی خطبه‌ای هم در نماز جمعه تهران در سال ۱۳۶۳ ایراد کردند که به نام «خطبه مترو» معروف است. ایشان دراین خطبه از فواید راه‌اندازی مترو و سهم آن در کاهش بار ترافیکی صحبت کردند و گفتند که تهران بدون مترو دچار مشکلات سنگین ترافیکی خواهد بود و این موضوع ارتباطی به افزایش مهاجرت ندارد. بعد این روند پیگیری شد تا اینکه در سال ۱۳۶۴ طرح مترو در دولت مطرح شد، اما رأی نیاورد و تصویب نشد. مجددا آقای هاشمی‌رفسنجانی از طرف نمایندگان تهران به دولت رفت و از طرح دفاع کرد تا سرانجام طرح در هیات‌دولت به تصویب رسید.» دلیل مخالفت‌ها در آن مقطع، عدم نیاز به مترو بود که وسیله لوکس شناخته می‌شد و چنین ادعا شده بود که هزینه راه‌اندازی مترو صرف مایحتاج روزانه جامعه شود، اما آیت‌ا… هاشمی نگاه بلندتر و واقع‌بینانه‌ای به مترو داشت. محسن هاشمی فرزند آیت‌ا… هاشمی هم مسیر پدر را پیمود و سال‌ها مدیریت مترو را بر عهده داشت.
چه کسانی مخالف بودند؟
محسن هاشمی در پاسخ به سوال خبرنگاران که چرا خط 6 و 7 مترو به کندی پیش می‌رود، اظهارکرد: اولا من پدر مترو نیستم بلکه یکی از بچه‌های پدر مترو هستم. هاشمی در ادامه تاریخچه‌ای از شکل‌گیری و بودجه مترو ارائه داده و گفت: اولین بار کلنگ مترو سال 56 به زمین خورد و تا فرارسیدن انقلاب حدود 100 میلیون دلار به پیمانکاران فرانسوی برای ساخت مترو بودجه پرداخت شده بود و اولین کلنگ آن در تپه عباس‌آباد و اواخر سال 56 زده شد و زمانی که انقلاب به پایان رسید، 300 متر ساخته شده بود. مدیرعامل سابق شرکت مترو با اشاره به اینکه پس از انقلاب بخش عمده‌ای از مسئولان با مترو مخالف بودند، افزود: انقلابیون آن زمان شبیه به دلواپسان امروز بوده و اعتقاد داشتند مترو مورد نیاز نیست. آنها کاری کردند که مترو کلا متوقف شد. رئیس شورای شهر ادامه داد: در آن زمان می‌ترسیدند از مترو صحبت کنند و انقلابیون که اکثرا تحصیلکرده آمریکا بودند با مترو مخالفت می‌کردند و تحلیلشان این بود که نباید سرمایه‌ها در داخل تهران خرج شود. آقای جاسبی و الویری، دلواپسان آن موقع و آقای بانکی که بعدها خودش روشنفکر شد، با مترو مخالف بودند. هاشمی با بیان اینکه با فشار مجمع نمایندگان تهران موضوع مترو در مجلس مطرح شد، اما رأی نیاورد، افزود: پس از مخالفت‌ها، مرحوم آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی مجبور شد موضوع را به میان مردم کشانده و در خطبه‌های نماز جمعه در خصوص آن صحبت کرد که این خطبه به خطبه مترو معروف شد. البته ایشان موضوع فاضلاب را هم در همان خطبه پیگیری کردند. پس از آن ایشان در زمان نخست وزیری آقای موسوی، برای مطرح کردن موضوع مترو در جلسه هیات دولت شرکت کردند و این اولین باری بود که رئیس مجلس در جلسه هیات دولت شرکت می‌کرد. هاشمی با بیان اینکه در آن جلسه طرح مترو با 11 رأی به تصویب رسید، افزود: در آن جلسه تمام وزرای اقتصادی به این طرح رأی منفی دادند و فقط وزرایی همچون وزیر ارشاد و وزیر آموزش و پرورش به آن رأی مثبت دادند. در حقیقت مترو ناپلئونی در هیات دولت رأی آورد. وی ادامه داد: شرط تصویب مترو آن بود که دولت پولی برای آن هزینه نکنند و پدرم از طریق درآمدزایی به وسیله مجتمع‌های ایستگاهی و وام، مترو را احداث کنند و همان زمان پنج میلیارد تومان از بانک تجارت و ملت به مترو وام دادند.
ورود پسر به مترو
رئیس شورای شهر با اشاره به اینکه خودش جزو مدیرعاملان مترو بود، افزود: من سال 72 وارد مترو شدم و پیش از من، مدیرعاملان زیادی در مترو همچون آقایان مرعشی و ابراهیمی مشغول بودند. در حقیقت مترو با وام بانکی ساخته شد. حتی مرحوم آیت‌ا… هاشمی خدمت امام راحل(ره) رفتند و از ایشان خواستند از پول تراکم‌فروشی مبلغی به مترو اختصاص یابد و ایشان دستور دادند 50 درصد از درآمد حاصل از تراکم مازاد به مترو اختصاص یابد. در حقیقت بنا به دستور امام، شهرداری چندین هزار میلیارد تومان به مترو بدهکار است. قصد امام این بود که به جای آنکه پول حاصل از تراکم عینا خرج شود، برای مترو هزینه شود، اما این مساله عملی نشد. وی ادامه داد: در همین یک سال اخیر هم 700 میلیارد هزینه شده که به جای افتتاح جزء به جزء خرج کل خط شده است. با توجه به این شرایط این گفته که خط 6 و 7 مترو کند پیش می‌رود، صحت ندارد. رئیس شورای شهر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در این شرایط و با وجود مشکلاتی که در کشور و مناطق محروم وجود دارد، چرا باید دولت این همه بودجه صرف مترو کند، افزود: اگر این صرف مترو شود به نفع دولت خواهد بود، چرا که در میزان سوخت سرمایه‌گذاری می‌شود. هاشمی در ادامه با اشاره به اینکه سیستم‌های بانکی با مترو تعامل لازم را ندارند، تصریح کرد: شهرداری باید از هیات دولت بخواهد تا بانک‌ها را به همکاری با مترو تشویق کند، اما دولت وظایف خود را انجام نمی‌دهد. شهرداری هم به دنبال این مساله نیست.
حرف زدن از ساخت مترو
وی با انتقاد از عملکرد شهردار به مراسم بهره‌برداری از دوچرخه در تهران اشاره کرد و گفت: فقط نمی‌توان حرف ساخت مترو را زد. نمی‌شود برای ساخت دوچرخه پنج ساعت وقت بگذاریم و فقط با آن عکس بگیریم، اما برای مترو دو دقیقه هم صرف نکنیم. او در رابطه با تاثیر مترو، تحریم‌ها و بالا رفتن قیمت ارز خاطرنشان کرد: تحریم‌ها در ساخت مترو تاثیری ندارد و ما تقریبا در این زمینه خودکفا هستیم. مساله اصلی قیمت ارز است. انتظار داریم دولت به ما در مترو ارز سه هزار و 900 تومانی بدهد. آقای احمدی‌نژاد در زمان ریاست جمهوری‌اش به من در مترو ارزی پرداخت نکرد، اما با روی کار آمدن آقای درویش به ایشان ارز داد، دولت روحانی هم تا به حال به ما کمک نکرده و ما هم مستقیما از او کمک نخواسته‌ایم البته اولین کمک ارزی به مترو در دولت اصلاحات بود.
